Lotte Zaaijer maakte een cultuurhistorische verkenning van de ontwikkelingsgeschiedenis van Landgoed Verwolde in Laren (Gld). De cultuurhistorische waarden van landgoed Verwolde zijn op verschillende schaalniveaus beschreven: het huis met de tuin, de historische buitenplaats en tot slot de voormalige heerlijkheid Verwolde. Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van de opleiding Erfgoed & Ruimte.
Cultuurhistorische waarden
Ieder schaalniveau wordt gekenmerkt door andere cultuurhistorische elementen. De kleinste eenheid bestaat uit het huis Verwolde (1776) en de tuin (1800, 1926). Vanuit het huis zijn zichtlijnen richting het landschap en boerderijen in de omgeving. Het gebied dat door de zichtlijnen direct betrekking heeft op het Huis (de beschermde historische buitenplaats) is kleinschalig en divers: er zijn lanen, houtwallen, weiden met solitairen, onregelmatige verkaveling, doorzichten naar boerderijen, een eenheid in de architectuur van de bebouwing en markeringen van archeologische vindplaatsen. Ook rond de historische buitenplaats en binnen de contouren van het landgoed is een kleinschalig coulissen landschap met bossen en weilanden. Dit besloten landschap is een groot contrast met het landschap daarbuiten, binnen de grenzen van de voormalige gemeente Verwolde, waar de ruilverkaveling zijn sporen heeft achtergelaten: hier is een rationele verkaveling, lange rechte wegen (dijken) en grote boerderijen.
bijzondere cultuurhistorische elementen binnen de historische buitenplaats
Historische buitenplaats
In de periode 1875 – 1911, toen Mr. Allard Philip Reinier Carel baron van der Borch van Verwolde heer van Verwolde was, heeft het landschap een grote ontwikkeling doorgemaakt. Hij wilde niet alleen functionele en technische verbeteringen doorvoeren (heideontginningen, vergroten van het bosareaal, uitbreiding grondbezit, vervangen van oude boerderijen), maar ook de beleving van het landschap verbeteren (zichtlijnen, wandelingen). Een opvallend voorbeeld hiervan is dat de boerderij tegenover het huis Verwolde bij de herbouw een kleine 20 meter is verplaatst, precies op een zichtlijn.
zichtlijnen en routes binnen de historische buitenplaats
cultuurhistorische waarden landgoed Verwolde (ISSUU)
Opdrachtgever: Hogeschool Utrecht
Product: cultuurhistorisch onderzoek
Periode: 2012
